„Każdy może się zdenerwować- to łatwe, ale zdenerwować się na właściwą osobę, z właściwą mocą, we właściwym czasie, z właściwego powodu i we właściwy sposób – to łatwe nie jest.”, Arystoteles.
Jaki wpływ na Twoje życie może mieć nadmierna złość?
Wyobraź sobie mężczyznę w średnim wieku, który jest przykładnym mężem, ojcem i pracodawcą. Lubi spędzać czas z rodziną, głównie jeżdżąc na rowerach. Często majsterkuje w swoim garażu, naprawiając swój motor. Lubi również dbać ogród. Mimo długiego stażu małżeńskiego, wciąż umawia się z żoną na randki . Spędza również czas na rozmowach z synami. Jego pracownicy mówią o nim, że nie mogliby sobie wymarzyć lepszego miejsca do pracy. Pandemia mocno wpłynęła na jego dochody. Z czterech posiadanych lokali gastronomicznych, musiał zamknąć trzy. Musiał zwolnić ludzi, którzy pracowali u niego od lat. Jego żona zaczęła szukać pracy, on również. Oszczędności zaczęły się kurczyć, rata za dom nie malała, koszty związane z życiem również. Mężczyzna znalazł się w sytuacji, w której sprzedał swój ukochany motor. Co raz częściej zaczął wpadać w złość. Na początek podnosił głos, później jego ton był co raz donośniejszy. Zdarzało mu się uderzyć pięścią w stół, czy trzasnąć drzwiami. W końcu zaczął krzyczeć na wszystkich w najbliższym otoczeniu: żonę, syna, pracowników. W złości zaczął mieć trudność z podejmowaniem racjonalnych decyzji. Zaczął obarczać winą za zaistniałą sytuację wszystkich wokół. Kiedy jego żona powiedziała mu, że ze względu na atmosferę w domu, rozważa wyprowadzkę, wtedy mężczyzna zrozumiał, że nie poradzi sobie sam ze swoimi emocjami. Wtedy napisał do mnie długą wiadomość opisującą jego sytuację. Opowiem Ci co pomogło Panu Krzysztofowi i wierzę, że pomoże i Tobie w panowaniu nad złością.
Czym jest złość?
Złość jak każda emocja jest potrzebna dla naszego organizmu. Pełni ona funkcję obronną i ostrzegającą przed potencjalnym zagrożeniem. Naturalne jest to, że złość towarzyszy nam w różnych momentach życia. Staje się ona problemem, gdy zmagamy się z nią przez większość dni i ma ona destrukcyjny wpływ na pozostałe sfery naszego funkcjonowania. Złość to emocja, pod wpływem której często atakujemy i ranimy innych. Złości towarzyszą zmiany w sposobie myślenia, zachowania oraz funkcjonowania organizmu. Ciało mobilizuje się wówczas do obrony, albo ataku. Nasze myśli krążą wtedy wokół planów odwetu i wyrównania rachunków. Jej natężenie może się wahać – od irytacji po wściekłość. To jaka sytuacja wyprowadzi nas z równowagi jest kwestią indywidualną.
Co pomoże Ci okiełznać złość?
Złość wiąże się z poczuciem zagrożenia, szkody lub krzywdy oraz z przekonaniem, że naruszono ważne zasady. Czujemy złość, kiedy uważamy, że niesprawiedliwie nas potraktowano lub przeszkodzono nam w osiągnieciu założonego celu. Złości nas złamanie zasad lub pogwałcenie oczekiwań. Byś zaczął kontrolować złość proponuję Ci następujące ćwiczenie.
Krok 1. Zapisz na kartce w jakiej sytuacji odczuwałeś złość. Oceń w skali od jeden do dziesięciu nasilenie tej emocji. Zanotuj jaka automatyczna myśl towarzyszyła Ci w tej sytuacji np. „Odegram się na niej.”.
Krok 2. Zweryfikuj trafność tej myśli. Możesz w tym pomóc sobie pytaniami np.:
- Co zyskujesz dzięki tej myśli?
- Co tracisz wierząc w tą myśl?
- Co powiedziałyby inne osoby patrząc na tą sytuację?
- Jakie są fakty?
Krok 3. Zastanów się co możesz zrobić kiedy następnym razem zaczniesz czuć, że wpadasz w złość. Wyobraź sobie sytuację, która prawdopodobnie Cię zdenerwuje. Wyobraź sobie co powiesz, jaka jest Twoja pożądana reakcja na tą sytuację. Warto też zastanowić się, jak poradzisz sobie z problemami, na wypadek gdyby coś miało pójść nie po Twojej myśli.
Obserwacja i świadomość swoich emocji jest pierwszym krokiem do skutecznego zarządzania nimi. Ćwicząc w myślach reakcje na trudne zdarzenia, zyskasz pewność siebie i poczucie mniejszego zagrożenia w trudnych sytuacjach. Pomoże Ci to odzyskać równowagę.
Umysł ponad złością
Minęło pół roku od mojego pierwszego spotkania z Panem Krzysztofem. Dzisiaj pracuje on nad swoimi emocjami, wdraża w życie nowy pomysł na biznes, a jego żona nie wyprowadziła się. Wierzy, że w przyszłości wróci do swojego hobby. Zachęcam Cię do pogłębiania świadomości swoich emocji. Wiem, że praca nad nadmierną złością jest możliwa i przynosi adekwatne do wysiłku efekty. Zachęcam Cię do systematycznego wykonywania powyższego ćwiczenia.
Dbaj o siebie.
** Artkuł został napisany za zgodą Klienta. Szczegóły umożliwiające identyfikację Klienta, np. imię zostały zmienione.
** Zródło: „Umysł ponad nastrojem”, Ch. A. Padesky, D. Greenberger, wyd. Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2017.